Bireysel Başvuru Kabul Edilebilirlik Kriterlerine Ait Emsal Kararlar
Bireysel Başvuru Kabul Edilebilirlik Kriterlerine Ait Emsal Kararlar ->
Bireysel Başvuru Kabul Edilebilirlik Kriterlerine Ait Emsal Kararlar
KONU BAKIMINDAN YETKİSİZLİK
30/3/2011 tarihli ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun'un 45. maddesinin (1) numaralı fıkrasına göre bireysel başvurunun incelenebilmesi için kamu gücü tarafından ihlal edildiği iddia edilen hakkın Anayasa'da güvence altına alınmış olmasının yanı sıra Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (Sözleşme) ve Türkiye'nin taraf olduğu ek protokollerinin kapsamına da girmesi gerekir.
Anayasa ve Sözleşme'nin ortak koruma alanı dışında kalan hak ihlali iddiasını içeren başvurunun kabul edilebilir olduğuna karar verilmesi mümkün değildir.
EMSAL KARARLAR
♦ Yargılamanın Yenilenmesi Talebinin Reddi
♦ Üçüncü Kişinin Cezalandırılması Talebi (Adil Yargılanma Hakkı)
♦ YSK İşlemleri
♦ HSK Kararları
♦ Hükümlünün Seçme Hakkına İlişkin Anayasal Engel
♦ Çalışma Hakkı
♦ Kanun İptali Talebi
♦ Karar Düzeltme Yolunun Bulunmaması
♦ Yalnızca Eşitlik İddiası
♦ Yalnızca Etkili Başvuru Hakkı
♦ Seyahat ve Yerleşme Hürriyeti
♦ Sosyal Güvenlik Hakkı
♦ Ücrette Adaletin Sağlanması
♦ Yasama Organı Dışındaki Seçimler
♦ 4-C Kapsamında Çalışanlara Döner Sermaye Ödenmemesi
♦ Tapu Tahsis Belgesine Dayalı Mülkiyet Hakkı İhlali İddiası
♦ Kadastro Tutanağının Beyanlar Hanesindeki Kayda Dayalı Mülkiyet İhlali İddiası
♦ İddianamenin Değerlendirilmesi Sürecinin ve Kabul Kararının Başvurucuya Tebliğ Edilmemesi
♦ Doktorların Zorunlu Hizmet Nedeniyle Zorla Çalıştırma Yasağının İhlali İddiası
♦ Yargıtay Başkanlar Kurulu Kararıyla Yargıtay Üyelerinin Daire Değişikliği
♦ Adalet Bakanlığının Kanun Yararına Bozma Yoluna Gitmemesi
♦ İki Dereceli Yargılanma Hakkı
♦ Re'sen Tutukluluk İnceleme Kararına İtiraz Olanağının Bulunmaması
♦ İcra Mahkemelerinin Yetki İtirazları Hakkındaki Kararları
♦ Meşru Beklenti
♦ Hükmün Denetlenmesini Talep Hakkı - Ceza Yargılamasında Mağdur/Katılan/Suçtan Zarar Gören Bakımından
♦ Uyarlama Davası
♦ İddianamenin Değerlendirilmesi Süreci
Yargılamanın Yenilenmesi Talebinin Reddi
Sözleşme'de adil yargılanmaya ilişkin hak ve ilkelerin medeni hak ve yükümlülükler ile ilgili uyuşmazlıkların ve bir suç isnadının esasının karara bağlanması esnasında geçerli olduğu belirtilerek hakkın kapsamı bu konularla sınırlandırılmıştır. Suç isnadı altında olunmayan bir aşamayla ilgili olarak dile getirilen şikayetler, adil yargılanma hakkı kapsamına girmez ve bireysel başvuruya konu olamaz.
Emsal karar için tıklayınız.
Üçüncü Kişinin Cezalandırılması Talebi (Adil Yargılanma Hakkı)
Suç işlediğini düşündüğü üçüncü kişilerin cezalandırılmasını talep eden mağdur, suçtan zarar gören, şikâyetçi veya katılan sıfatını haiz kişilerin adil yargılanma haklarının ihlal edildiği yönündeki şikâyetleri, Anayasa ve Sözleşme’de yer alan temel hak ve özgürlüklerin ortak koruma alanı dışında kalmaktadır.
Emsal karar için tıklayınız.
YSK İşlemleri
Anayasa koyucu, YSK kararlarının kesin olmasını ve bu kararlar aleyhine başka merci ve kanun yollarına başvurulmamasını öngörmüştür. Buna göre, YSK kararlarının Anayasa Mahkemesi önünde bireysel başvuruya konu olması mümkün değildir.
Emsal karar için tıklayınız.
HSK Kararları
HSK'nın meslekten çıkarma cezası dışındaki işlemleri yargı denetimi dışında bırakılmıştır. Anayasa’nın yargı denetimi dışında bıraktığı işlemler bireysel başvuru konusu olamaz.
Emsal karar için tıklayınız.
Hükümlünün Seçme Hakkına İlişkin Anayasal Engel
Anayasa’nın 67. maddesinde, taksirli suçlardan hüküm giyenler hariç ceza infaz kurumlarında bulunan hükümlülerin oy kullanamayacağı belirtilerek, “oy kullanma hakkı” bizzat Anayasa tarafından kasıtlı suçlardan mahkûm olanlar yönünden sınırlandırılmıştır.
Emsal karar için tıklayınız.
Çalışma Hakkı
Bireyin dilediği alanda çalışma özgürlüğü ve çalışma hakkı Anayasa’nın 48. ve 49. maddelerinde güvence altına alınmış olmakla birlikte Sözleşme’de düzenlenen haklardan değildir. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi de kamu hizmetine girme ya da dilediği kamu görevinde çalışma hakkının Sözleşme’de ya da protokollerinde korunan bir hak olmadığını açıkça ifade etmiştir.
Emsal karar için tıklayınız.
Kanun İptali Talebi
Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun’da yasama işlemleri ile düzenleyici idari işlemlerin doğrudan bireysel başvuru konusu yapılamayacağı düzenlenmiştir. Bir yasama işleminin, temel hak ve özgürlüğün ihlaline neden olması durumunda doğrudan yasama işlemi aleyhine değil, ancak yasama işleminin uygulanması mahiyetindeki işlem, eylem ve ihmallere karşı bireysel başvuru yapılabilir.
Emsal karar için tıklayınız.
Karar Düzeltme Yolunun Bulunmaması
Karar düzeltme yoluna başvuru hakkı, Anayasa’da güvence altına alınmış temel hak ve özgürlüklerden olmadığı gibi Sözleşme ve buna ek Türkiye’nin taraf olduğu protokollerden herhangi birinin kapsamına da girmemektedir.
Emsal karar için tıklayınız.
Yalnızca Eşitlik İddiası
Anayasa'nın 10. maddesinde düzenlenen eşitlik ilkesi ve Sözleşme’nin 14. maddesinde düzenlenen ayrımcılık yasağının ihlal edildiğine yönelik iddiaların soyut olarak değerlendirilmesi mümkün olmayıp mutlaka Anayasa ve Sözleşme kapsamında yer alan diğer temel hak ve özgürlüklerle bağlantılı olarak ele alınması gerekir.
Emsal karar için tıklayınız.
Yalnızca Etkili Başvuru Hakkı
Etkili başvuru hakkının soyut olarak değerlendirilmesi mümkün olmayıp mutlaka Anayasa ve Sözleşme kapsamında yer alan diğer temel hak ve özgürlüklerle bağlantılı olarak ele alınması gerekir. Bu hak, bağımsız koruma işlevine sahip olmayıp temel hak ve özgürlüklerin kullanılmasını, korunmasını ve başvuru yollarının güvence altına alınmasını sağlayan tamamlayıcı nitelikte bir haktır.
Emsal karar için tıklayınız.
Seyahat ve Yerleşme Hürriyeti
Sözleşme’ye Ek 4 No.lu Protokol’e ülkemiz taraf değildir. Bu nedenle, anılan Protokol kapsamında kalan ve Anayasa’nın 23. maddesinde yer alan seyahat özgürlüğüne yönelik şikâyetle ilgili olarak bireysel başvuruda bulunulamaz.
Emsal karar için tıklayınız.
Sosyal Güvenlik Hakkı
Sosyal güvenlik hakkı, Anayasa’da güvence altına alınmış olmakla birlikte Sözleşme'de düzenlenen bir hak değildir. Bağımsız bir hak olarak Sözleşme ve buna ek Türkiye’nin taraf olduğu protokoller kapsamında bulunmadığından, bu hakka yönelik ihlal iddiasının bireysel başvuru konusu yapılabilmesi mümkün değildir.
Emsal karar için tıklayınız.
Ücrette Adaletin Sağlanması
Çalışanların yaptıkları işe uygun adaletli bir ücret elde etmeleri Anayasa’nın 55. maddesinde güvence altına alınmış olmakla birlikte AiHM’de düzenlenen haklardan değildir. AİHM de adaletli ücret hakkının Sözleşme’de ya da protokollerinde korunan bir hak olmadığını açıkça ifade etmiştir.
Emsal karar için tıklayınız.
Yasama Organı Dışındaki Seçimler
Sözleşme’ye Ek 1 No.lu Protokol’de düzenlenmiş olan “serbest seçim hakkı”, ulusal parlamentolar gibi meclislerin seçimlerine ilişkin güvenceler getirmiştir. Meslek örgütlerinin seçimleri bu protokol kapsamında değildir.
Emsal karar için tıklayınız.
4-C Kapsamında Çalışanlara Döner Sermaye Ödenmemesi
Döner sermaye ek ödemesinden yararlanması yönündeki talebin yürürlükteki kanun hükümleri veya konuyla ilgili yargı içtihatları tarafından desteklenmediği ve mülkiyet hakkı kapsamında meşru beklenti olarak nitelendirmeye yetecek derecede somut olmadığı hallerde başvurucu mülkiyet hakkına ilişkin korumadan yararlandırılamaz.
Emsal karar için tıklayınız.
Tapu Tahsis Belgesine Dayalı Mülkiyet Hakkı İhlali İddiası
Tapu tahsis belgesi, tapu senedi olmayıp sadece kişinin söz konusu taşınmazı elinde bulundurduğunu belgelemektedir. Bu belgenin verilmesi, belge sahibine mülkiyet hakkı tanındığı anlamına gelmemekte ve yetkili makamlara tapu senedi verme zorunluluğu getirmemektedir.
Emsal karar için tıklayınız.
Kadastro Tutanağının Beyanlar Hanesindeki Kayda Dayalı Mülkiyet İhlali İddiası
Orman sınırları dışına çıkarılan taşınmazın mülkiyetinin Hazineye ait olması ve kadastro tutanağının beyanlar hanesindeki herhangi bir ayni etki doğurmayan yalnızca bilgilendirme ve açıklama fonksiyonuna sahip kaydın hukuki niteliği dikkate alındığında 6292 sayılı Kanun'da belirtilen şartların sağlanamaması durumunda bir mülkiyet hakkı bulunduğu söylenemez.
Emsal karar için tıklayınız.
İddianamenin Değerlendirilmesi Sürecinin ve Kabul Kararının Başvurucuya Tebliğ Edilmemesi
İddianamenin değerlendirilmesi sürecindeki incelemenin konusu "iddianame"nin bizatihi kendisi olup "cezai alanda kendisine yöneltilen suçlamaların esası konusunda" herhangi bir inceleme yapılmamaktadır. Diğer taraftan adil yargılanma hakkı bireylere, kovuşturulmamayı isteme gibi bir hak da sağlamamaktadır. Sonuç olarak iddianamenin değerlendirilmesi prosedürüne ilişkin iddiaların konusu, Anayasa ve Sözleşme’nin ortak koruma alanının kapsamı dışındadır.
Emsal karar için tıklayınız.
Doktorların Zorunlu Hizmet Nedeniyle Zorla Çalıştırma Yasağının İhlali İddiası
Doktorlar için öngörülen zorunlu hizmet yükümlülüğü Anayasa ve Sözleşme'de koruma altına alınan zorla çalıştırma yasağı kapsamına girmemektedir.
Emsal karar için tıklayınız.
Yargıtay Başkanlar Kurulu Kararıyla Yargıtay Üyelerinin Daire Değişikliği
Yargıtay üyelerinin belirli bir dairede görev yapmak üzere seçilmemeleri, üyelerin görev yaptığı dairenin çalışma alanının yeni bir iş bölümü ile değişebilmesi ve daire değişikliği kararının statü, maaş, ödenek hakları gibi sıradan iş uyuşmazlıkları ile ilgisinin olmaması nedeniyle ihlal edildiği ileri sürülen hak ile ilgili uyuşmazlık medeni hak ve yükümlülükler ile ilgili uyuşmazlıklar kapsamında değildir.
Emsal karar için tıklayınız.
Adalet Bakanlığının Kanun Yararına Bozma Yoluna Gitmemesi
5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 309. maddesi uyarınca suç isnadının esasının çözümlendiği bir aşamada Adalet Bakanlığı tarafından kanun yararına bozma yoluna gidilmemesine yönelik başvuruda ihlal iddiası "suç isnadı" altında bulunulan bir aşamaya ilişkin değilse adil yargılanma hakkı kapsamına girmez.
Emsal karar için tıklayınız.
İki Dereceli Yargılanma Hakkı
Askeri Yüksek İdare Mahkemesi, İdare Mahkemesi, Hukuk Mahkemesi nezdinde iki dereceli yargılanma hakkı, Sözleşme’nin ve buna ek Türkiye’nin taraf olduğu protokollerden herhangi birinin kapsamına girmemektedir.
Emsal karar için tıklayınız.
Re'sen Tutukluluk İnceleme Kararına İtiraz Olanağının Bulunmaması
5271 sayılı Kanun’un 108. maddesine göre yapılacak değerlendirme resen yapılmakta olup Anayasa’nın 19. maddesi ile hürriyeti kısıtlanan kişiye tanınan yargı merciine itiraz edebilme hakkı kapsamında değerlendirilemez.
Emsal karar için tıklayınız.
İcra Mahkemelerinin Yetki İtirazları Hakkındaki Kararları
Yetki itirazının kabulü-reddiyle yetkili olduğuna karar verilen yerde takibin yapılmasının mümkün olduğu, esasa yönelik bir uyuşmazlığın karara bağlanmadığı hallerde, başvuru kişisel hakların ve yükümlülüklerin karara bağlanmasıyla ilgili değildir.
Emsal karar için tıklayınız.
Meşru Beklenti
Bir kişinin hâlihazırda sahibi olmadığı bir mülkün, bu mülkte gelecekteki değer artışını da içerecek şekilde mülkiyetini kazanma hakkı, kişinin bu konudaki menfaati ne kadar güçlü olursa olsun Anayasa ve Sözleşme ile korunan mülkiyet kavramı içerisinde değildir. Bu durumun istisnası olarak belli durumlarda bir “ekonomik değer” veya icrası mümkün bir “alacak” iddiasını elde etmeye yönelik “meşru bir beklenti”, Anayasa’nın ve Sözleşme’nin ortak koruma alanında yer alan mülkiyet hakkı güvencesinden yararlanabilir.
Emsal karar için tıklayınız.
Hükmün Denetlenmesini Talep Hakkı
Suç isnadına bağlı yargılamalarda mahkûmiyet veya ceza hükmünün denetlenmesi sadece aleyhine hüküm verilen kişi tarafından talep edilebilmekte olup -mağdur, katılan veya suçtan zarar gören gibi- suç isnadı altında bulunmayan kişilerin hükmün denetlenmesini talep etme hakkı bulunmamaktadır.
Emsal karar için tıklayınız.
Uyarlama Davası
İhlal iddiasının mahkûmiyet hükmünün kesinleşmesinden sonra olduğu, "suç isnadı altındaki” bir aşamaya ilişkin olmadığı, 5252 sayılı Kanun'un 9. maddesi uyarınca gerçekleştirilen uyarlama yargılaması bireysel başvuru konusu yapılamaz.
Emsal karar için tıklayınız.
İddianamenin Değerlendirilmesi Süreci
İddianamenin değerlendirilmesi prosedürüne ilişkin iddiaların konusu, Anayasa ve Sözleşme’nin ortak koruma alanının kapsamı dışında yer almaktadır.
Emsal karar için tıklayınız.