Bireysel Başvuru Basın Duyuruları

4.11.2015
BB 40/15
İşkence ve Kötü Muamele Yasağına İlişkin Şenol GÜRKAN Başvurusu Kararı Basın Duyurusu
Anayasa Mahkemesi Birinci Bölümü, 9/9/2015 tarihinde Şenol Gürkan’ın bireysel başvurusunda (B. No: 2013/2438), Anayasa’nın 17. maddesinde koruma altına alınan işkence ve kötü muamele yasağının maddi ve usul boyutlarıyla ihlal edildiğine karar vermiştir. |
Olaylar
6/6/2001 tarihinde gözaltına alınan başvurucu, altı gün gözaltında kaldıktan sonra tutuklanmış, tutuklamaya itiraz dilekçesinde gözaltında tutulduğu sırada kötü muameleye maruz kaldığını ileri sürmüştür. Başvurucu tahliye olduktan sonra Ankara Cumhuriyet Başsavcılığına yaptığı şikâyetinde iddialarını tekrarlamıştır.
Başvurucunun gözaltı süresinin bitiminde düzenlenen 12/6/2001 tarihli adli muayene raporunda üç dört gün öncesine ait olabilecek ekimotik sıyrıklar tespit edilmiş ve yaralanmanın olayın gerçekleşme tarihinden itibaren üç gün mutat iştigaline engel teşkil edeceği belirtilmiştir.
Başvurucunun iddiaları kapsamında başlatılan soruşturma sonucunda dokuz polis memuru hakkında kötü muamele suçundan cezalandırılmaları istemiyle dava açılmış; yapılan kovuşturma sonucunda dört polis memurunun “cürmü söyletmek için işkence yapma” suçunu işledikleri sabit görülerek her birinin 10 ay hapis cezası ile cezalandırılmalarına ve hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilmiştir.
İddialar
Başvurucu, gözaltında kaldığı süre boyunca tecrit ve baskı koşullarında tutulduğunu, ifade vermesi için kendisine baskı yapıldığını, gözünün siyah bantla kapatıldığını, ifade sırasında küfürlere maruz kaldığını, kaba dayaktan geçirildiğini, elbiseleri çıkarılarak tacize uğradığını ve tecavüzle tehdit edildiğini, vücuduna tazyikli su tutularak işkenceye maruz kaldığını ileri sürerek işkence ve kötü muamele yasağının ihlal edildiğini ileri sürmüştür.
Mahkemenin Değerlendirmesi
İşkence ve kötü muamele yasağının maddi boyutuna ilişkin incelemede Anayasa Mahkemesi; gözaltı süresinin başlangıcı ve bitiminde alınan adli muayene raporları doğrultusunda başvurucunun, kamu görevlilerinin kontrolü altında bulunduğu zaman diliminde üç gün mutad iştigaline engel teşkil edecek şekilde yaralandığının tespit edildiğini, başvurucunun nasıl yaralandığına ilişkin makul bir açıklama getirilemediğini değerlendirerek yaralanmaya sebebiyet veren muamelenin amacı, süresi ve etkisi dikkate alındığında işkence olarak nitelendirilmesinin mümkün olduğu ve devletin negatif yükümlülüğüne aykırı davranıldığı sonucuna ulaşmıştır.
İşkence ve kötü muamele yasağına ilişkin kişilerin fiziksel ve ruhsal bütünlüklerini idari ve yasal mevzuat aracılığıyla koruma yükümlülüğü kapsamında yapılan incelemede işkence suçu sanıkları hakkında, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilmesinin bu tür eylemlerin önlenmesini sağlayabilecek caydırıcı bir etki doğurmaktan uzak olması nedeniyle devletin koruma yükümlülüğüne aykırı davrandığı sonucuna ulaşılmıştır. Bu kapsamda Anayasa’nın 17. maddesinin üçüncü fıkrasında güvence altına alınan işkence ve kötü muamele yasağının maddi boyutu bakımından ihlal edildiğine karar verilmiştir
İşkence ve kötü muamele yasağının usul boyutuna ilişkin yapılan incelemede işkence ve kötü muamele iddiaları doğrultusunda kamu makamlarınca derhâl harekete geçilmediği, soruşturma ve kovuşturmanın hızlı ve etkili biçimde sonuçlandırılması için gerekli hassasiyetin gösterilmediği, sorumlular hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilerek sorumlulara fiilleriyle orantılı ceza verilmesi ve mağdur açısından uygun giderimin sağlanması konusunda gerekli özenin gösterilmediği, başvurucunun kötü muamele iddialarının tamamı hakkında ve tüm sorumluların tespit edilmesini sağlayabilecek yeterlilikte bir araştırma yapılmadığı değerlendirilerek Anayasa’nın 17. maddesinin üçüncü fıkrasında güvence altına alınan işkence ve kötü muamele yasağının usul boyutu bakımından ihlal edildiğine karar verilmiştir.
Bu basın duyurusu Genel Sekreterlik tarafından kamuoyunu bilgilendirme amacıyla hazırlanmış olup bağlayıcı değildir. |