Bireysel Başvuru Basın Duyuruları

16.3.2017
BB 3/17
Horoz Dövüşü Yaptırmayı Amaç Edinen Derneğin Kapatılmasının Dernek Kurma Hakkını İhlal Etmediğine İlişkin Kararın Basın Duyurusu
Anayasa Mahkemesi Birinci Bölümü, 22/2/2017 tarihinde Hint Aseel Hayvanları Koruma ve Geliştirme Derneği ve Hikmet Neğuç tarafından yapılan bireysel başvuruda (B. No: 2014/4711), Anayasa’nın 33. maddesinde güvence altına alınan dernek hakkının ihlal edilmediğine karar vermiştir. |
Olaylar
Hint Aseel Hayvanları Koruma ve Geliştirme Derneği (Dernek), Düzce ilinde faaliyet gösteren bir dernek ve Başkanı Hikmet Neğuç’un başvurucu olduğu olayda Dernek Tüzüğü'ne uygun olarak düzenlediklerini belirttikleri Hint Aseel horozları arasındaki izinsiz müsabakalar nedeniyle üyeler ve Dernek pek çok kez ceza soruşturması geçirmiştir.
Derneğin horoz müsabakası düzenlemek amacıyla yaptığı başvuru, 2012 yılının Nisan ayı içinde Doğa Koruma ve Millî Parklar Genel Müdürlüğü tarafından Hayvanları Koruma Kanunu'na ve Dernekler Kanunu'na aykırı bulunarak reddedilmiştir.
Bu karara rağmen başvurucu Derneğin, binasında horoz dövüşü yaptırmaya devam ettiği 2013 yılında polis tarafından üç rapor düzenlenerek tespit edilmiştir. Düzce Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından başvurucu ve diğer üç arkadaşı hakkında Dernekler Kanunu'na muhalefet nedeniyle ceza davası açılmış, Düzce Asliye Ceza Mahkemesi tarafından 12/11/2013 tarihinde başvurucu ile birlikte üç arkadaşının ayrı ayrı on ay hapis ile cezalandırılmalarına ve adı geçen derneğin feshine karar verilmiştir. Başvurucunun itirazı Düzce Ağır Ceza Mahkemesince reddedilmiştir.
İddialar
Başvurucular; Derneğin Kanun’a uygun şekilde kurulduğunu, faaliyetleri arasında Hint Aseel horozları arasında müsabaka düzenlemek de bulunduğunu belirtmişlerdir. Başvuruculara göre düzenledikleri müsabakaların polis tarafından engellenmesi, üyelere ve Derneğe cezalar verilmesi Anayasa'nın 33. maddesinde yer alan dernek hakkına aykırılık oluşturmaktadır. Başvurucular, ihlalin tespiti ile yeniden yargılama kararı verilmesini talep etmişlerdir.
Mahkemenin Değerlendirmesi
Anayasa Mahkemesi bu iddia kapsamında özetle aşağıdaki değerlendirmeleri yapmıştır:
Başvurucular, başvuruları reddedildiği halde "müsabaka" adı altında idarenin izin vermediği faaliyetleri yapmaya devam ettiklerini, bu faaliyetlerin kanun tarafından yasaklanmış bulunan hayvan dövüştürmek olmadığını, faaliyetlerin hayvanlar arası yarışma olduğunu ileri sürmüşlerdir. Anayasa Mahkemesinin görevi başvuruya konu olguların ceza hukuku anlamında bir değerlendirmesini yapmak değildir. Gerek polis raporlarında ve gerekse Derece Mahkemelerinin kararlarında başvurucuların faaliyetlerinin hayvan dövüştürmek olduğu kabul edilmiştir. Buna karşın başvurucular, zikrettikleri "müsabaka"nın ne tür bir müsabaka olduğunu da Anayasa Mahkemesine gösterememişlerdir. Bu sebeplerle bahse konu Dernekte Hayvanları Koruma Kanunu'nda tarif edilen hayvan dövüşü yaptırıldığını kabul etmemek için hiçbir gerekçe bulunmamaktadır.
Başvurucu, kültürel mirasın bir parçası olması nedeniyle belirli koşullarda horoz müsabakalarına müsaade edilmesi gerektiğini belirtmekle birlikte mevcut başvuru her tür denetim ve kontrol tedbirlerinin alındığı geleneksel bir spor müsabakasına izin verilip verilmemesine ilişkin olmayıp yasa dışı ve denetimsiz bir şekilde horoz dövüşü yaptırıldığına karar verilen bir derneğin kapatılmasına ilişkindir. Bu şartlar altında ilk derece mahkemesinin, derneğin faaliyet konusunun Kanun'a aykırı eylemler olduğuna yönelik değerlendirmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
Öte yandan hayvan-insan ilişkileri konusunda görüş ayrılıkları ne olursa olsun hayvanlara sırf eğlenmek ya da zevk için acı çektirmenin ahlaken ve hukuken yanlış olduğu kabul edilmelidir. Hayvanlara bu şekilde acı çektirmenin gerekli olduğu iddia edilemez.
Bu değerlendirmelere göre derece mahkemelerinin konuyu ele almak için en makul olan yaptırımı seçtikleri kabul edilmiştir. Başvuruya konu suçun kanunlarda öngörülen cezasını belirleme yetkisinin yasa koyucuya ait olduğu ve mahkemelerin bu konudaki takdir payı gözetildiğinde Derneğin kapatılmasının ve diğer başvurucuya verilen hapis cezasının ertelenerek onun belirli bir süre denetim altına alınmasının demokratik bir toplumda gerekli ve ölçülü olduğu sonucuna varılmıştır.
Sonuç olarak Anayasa Mahkemesi başvurucuların Anayasa’nın 33. maddesinde güvence altına alınan dernek hakkının ihlal edilmediğine karar vermiştir.
Bu basın duyurusu Genel Sekreterlik tarafından kamuoyunu bilgilendirme amacıyla hazırlanmış olup bağlayıcı değildir. |