Bireysel Başvuru Basın Duyuruları

6.6.2018
BB 15/18
Haberde Kullanılan İfadeler İçin İnternet Sitesi Sorumlusunun Cezalandırılmaması Nedeniyle Şeref ve İtibarın Korunmasını İsteme Hakkının İhlal Edilmediği
Anayasa Mahkemesi Birinci Bölümü 23/5/2018 tarihinde, KAOS GL Kültürel Araştırma ve Dayanışma Derneği (B. No: 2014/18891) başvurusunda Anayasa’nın 17. maddesinde güvence altına alınan şeref ve itibarın korunmasını isteme hakkının ihlal edilmediğine karar vermiştir. |
Olaylar
Bir internet haber sitesi, 6/11/2012 tarihli haberinde başvurucu derneği “sapkınların derneği” olarak nitelemiştir.
Başvurucu derneğin avukatı, anılan haberde kendisine hakaret edildiği, ayrıca haberdeki ifadelerin halkı kin ve düşmanlığa tahrik ettiği iddiasıyla suç duyurusunda bulunmuş, Cumhuriyet Başsavcılığınca kovuşturmaya yer olmadığına karar verilmiştir.
Yapılan itirazın reddi üzerine söz konusu avukat, şeref ve itibarının korunması hakkının ihlal edildiği iddiasıyla Anayasa Mahkemesine bireysel başvuruda bulunmuştur. Mahkeme 8/5/2014 tarihinde hakkın ihlal edilmediğine hükmetmiştir.
Başvurucu dernek 18/7/2014 tarihinde, söz konusu haberde kendileri hakkında kullanılan "sapkınlar" ifadesinin halkı kin ve düşmanlığa tahrik veya aşağılama suçunu oluşturduğu gerekçesiyle ilgili site yöneticisi hakkında şikâyette bulunmuştur. Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından, müştekinin şikâyetine konu eylemle ilgili daha önce soruşturma yapıldığı ve kovuşturmaya yer olmadığı kararı verildiği, verilen kararın kesin olduğu ve şüpheli hakkında aynı fiil nedeniyle tekrar soruşturma yapılmasının mümkün olmadığı gerekçesiyle kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilmiştir. Karara yapılan itiraz ise ilgili mahkemece reddedilmiştir.
İddialar
Başvurucu, ilgili haberde kullanılan ifadelerin nefret söylemi içerdiği gerekçesiyle yapılan şikâyetin kovuşturmaya yer olmadığına dair kararla sonuçlanması nedeniyle şeref ve itibarın korunması hakkının ihlal edildiğini ileri sürmüştür.
Mahkemenin Değerlendirmesi
Başvurucu dernek, başvuru konusu haberde geçen "sapkınların derneği" ifadesinin kendileri ve haklarını savundukları eş cinsel bireyler açısından nefret söylemi içerdiğini ifade etmektedir.
"Sapkın" kelimesinin Türk Dil Kurumu güncel sözlüğünde anlamı "doğru yoldan ayrılmış olan" şeklindedir. Toplumda yaptığı çağrışım ve haberin tamamından bağımsız olarak ele alındığında söz konusu ifadenin nefret ya da şiddete yönlendirici bir niteliği bulunmadığı, lafzi olarak kendi görüşüne göre meşru olmayan bir durumun betimlendiği görülmektedir.
Çoğulcu demokrasilere karşı ciddi bir tehlike arz eden, nefret söyleminin de dâhil olduğu nefret suçları, tüm dünyada artış gösteren ve devletlerin etkili önlemler alma konusunda pozitif yükümlülüğünün bulunduğu bir alandır.
Bu bağlamda cinsel yönelim temelli nefret söyleminin, şiddete yöneltme tehlikesinin ciddiyeti de gözönüne alındığında devletin, ceza yargılaması yoluyla etkili biçimde bu tür suçlarla savaşmasının, demokrasi ve hukuk devletinin işleyişi yönünden basın özgürlüğü kadar önemli olduğu vurgulanmalıdır. Bu anlamda basının da toplum üzerindeki yönlendirici etkisinin bilincinde olarak bu konuda sorumlu davranması beklenmelidir.
Bununla birlikte başvuru konusu haberin sorumlu kişiler hakkında ceza yargılaması yürütülmesini gerekli kılacak derecede nefret ve şiddete yöneltme tehlikesi içerdiğinden ve şikâyet edilen ifadenin de nefret söylemi boyutuna ulaştığından bahsedilemeyeceği değerlendirilmiştir.
Açıklanan gerekçelerle Anayasa Mahkemesi, sorumlular hakkında ceza yargılaması yürütülmemiş olmasının Anayasa’nın 17. maddesinde güvence altına alınan şeref ve itibarın korunmasını isteme hakkının ihlal edilmediğine karar vermiştir.
Bu basın duyurusu Genel Sekreterlik tarafından kamuoyunu bilgilendirme amacıyla hazırlanmış olup bağlayıcı değildir. |