Anayasa Mahkemesi üyeliğine seçilen Doç. Dr. Metin Kıratlı’nın Andiçme ve Bireysel Başvurunun Kabulünün 12. Yıldönümü Töreni Anayasa Mahkemesi Yüce Divan Salonu'nda düzenlendi. Törene Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Danıştay Başkanı Zeki Yiğit, Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, yüksek yargı organlarının üyeleri ve davetliler katıldı.

Anayasa Mahkemesi Başkanı Kadir Özkaya, törende yaptığı konuşmada yeni seçilen Üye Doç. Dr. Metin Kıratlı’yı tebrik ederek kendisine görevinde başarılar diledi; üyeliğinin şahsına, ailesine, Anayasa Mahkemesine ve ülkemize hayırlı olmasını temenni etti.

Tüm yargı teşkilatının 2 Eylül 2024’te başlayan yeni adli yılını kutlayan Başkan Özkaya, yeni adli yılda da milletimizin adalet talebinin karşılanması noktasında yargı mensuplarının ellerinden gelenin en iyisini yapmaya çalışacaklarına yürekten inandığını vurgulayarak toplumun huzuru, iç barışı, refahı ve güvenliği için adaletin vazgeçilmez bir unsur olduğunun altını çizdi.

“Bütün yargısal çabaların gayesi adaleti tesis etmektir.”

Yargısal faaliyetlerin başaktörleri olan hâkim ve savcıların hakkın ayakta tutulması ve adaletin sağlanması bakımından en önemli sorumluluğun kendilerinde olduğunu asla hatırlarından çıkarmaması gerektiğini belirten Başkan Özkaya, hâkim ve savcıların iç dünyalarındaki öznel duygu ve düşünceleri de dâhil olmak üzere herhangi bir dışsal etki altında kalmadan, çekinmeden, endişe duymadan, tarafsız bir tutumla pozitif hukuk düzenimizin öngördüğü çerçeve içinde özgürce karar vermelerinin gerekliliği üzerinde durdu ve “Anayasal kimliğimizi oluşturan ilke ve değerlerin en önemli güvencesi, bağımsız ve tarafsız bir yargının varlığıdır. Bağımsız ve tarafsız bir yargının varlığı da ancak bağımsız ve tarafsız hâkimlerle mümkündür.” şeklinde sözlerine devam etti.

“Zulm ile abad olanın ahiri berbad olacaktır.”

“Gazze başta olmak üzere dünyanın dört bir yanında sergilenen zulme, insan hak ve özgürlüklerine ilişkin ihlallere, çocuklar ve kadınlar başta olmak üzere mağdur ve mazlum insanlara karşı yapılan insanlık dışı muamelelere gözler ve vicdanlar kapatılmamalıdır.” diyen Başkan Kadir Özkaya; yapılan zulümlere ırk, din, dil, renk vb. hiçbir ayrım yapılmadan bir an önce cesaretle ve adaletle müdahale edilmesi çağrısında bulunarak  anılan müdahalenin insan olmanın zorunlu bir sonucu, yaşamsal bir vicdani borcu olduğunu belirtti.

Zalimlerin, zalimlere destek olanların ve yapılan zulümlere gözlerini ve vicdanlarını kapatanların da yaptıkları zulüm ile günü geldiğinde mutlaka yüzleşeceklerini hatırlatan Başkan Özkaya; insanlığın ortak geleceğinin ve sürekli barışın ancak yeryüzünde adaletin hâkim kılınmasıyla mümkün olabileceğini ifade etti.

“Hak ve özgürlükler demokrasinin esaslı unsurudur.”

Başkan Özkaya, hukukun üstünlüğüne dayalı demokratik toplumlarda insan hak ve özgürlüklerinin korunmasının hayati önemine dikkati çekti. Anayasa mahkemelerinin de anayasal denetim yaparak demokratik toplumların insanı ve devleti adalet temelinde yaşatma ortak amacının gerçekleşmesine hizmet ettiğini belirten Özkaya, Anayasa Mahkemesinin bu ortak amaç bağlamında somut ve soyut norm denetimi ile bireysel başvuru kapsamında verdiği kararlara ilişkin istatistikleri paylaştı.

“Bireysel başvuru yolu ile Anayasa Mahkemesine, hak ve özgürlükleri koruma ve geliştirme misyonu yüklenmiştir.”

Anayasa Mahkemesinin, kendisine yüklenen hak ve özgürlükleri koruma ve geliştirme misyonu kapsamında önemli bir görev ifa ettiğine değinen Başkan Özkaya, Yüksek Mahkemenin yaşama hakkından ifade özgürlüğüne, mülkiyet hakkından örgütlenme özgürlüğüne kadar hak ve özgürlüklerle ilgili binlerce karar verdiğinin altını çizdi ve bireysel başvuru yolunun hayata geçmesinin ardından Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) nezdinde Türkiye aleyhine yapılan başvuruların ve AİHM tarafından Türkiye aleyhine verilen ihlal kararlarının sayısında da önemli ölçüde azalma olduğunu hatırlattı. Özkaya, hukuk sistemimize kazandırılan bireysel başvuru yolunun mutlak gerekliliği konusunda toplumumuzda oluşan ortak kanaatin de bir gereği olarak, bireysel başvurunun bugünkü işlevselliğini kaybetmeden korunması gerektiği yönündeki düşüncelerini dile getirdi.

Anayasa Mahkemesinin gelen dosya ve başvuruları inceleme sırasına dair kriterlere ilişkin bilgiler de paylaşan Özkaya; inceleme sıralamasında belirli kriterlere ve "İlk gelen ilk çıkar." ilkesi doğrultusunda dosyaların geliş tarihlerine büyük ölçüde riayet edildiğini kaydetti. Kararların mümkün olan en kısa sürede ilgililerine tebliğ edilebilir ya da Resmî Gazete’de yayımlanabilir hâle gelmesi için büyük bir özen ve çaba gösterildiğini de vurgulayan Başkan Özkaya, “Anayasa Mahkemesi; adalet, hukukun üstünlüğü, temel hak ve özgürlükler gibi değerlerin gerçekleşmesine katkı yapmaya, bireylerin ve kurumların adalet duygularını tatmin etmeye, onların devlete ve hukuka olan güvenlerini artırmaya çalışmaktadır.” ifadelerini kullandı.

Konuşmasının sonunda bugüne kadar Anayasa Mahkemesine katkıda bulunan görevdeki ve önceki başkanvekillerine, üyelere, raportörlere ve idari personele teşekkür eden Başkan Özkaya, bireysel başvurunun kabulünün yıldönümü vesilesiyle düzenlenecek olan sempozyumun da başarılı ve verimli geçmesi temennilerinde bulundu.

Başkan Kadir Özkaya’nın konuşmasının ardından andiçme törenine geçildi. Özgeçmişi okunan Doç. Dr. Metin Kıratlı yemin etti, Kıratlı’ya kisvesi Başkan Kadir Özkaya tarafından giydirildi.

Bireysel başvurunun kabulünün 12. yıldönümü kapsamında “Bireysel Başvurunun İkincilliği İlkesi Çerçevesinde Etkili Başvuru Hakkı” başlığı altında düzenlenen sempozyuma ise çok sayıda hâkim, Cumhuriyet savcısı ve akademisyen katıldı.

12 Eylül 2024 tarihinde Yüce Divan Salonu'nda üç oturum hâlinde gerçekleştirilen sempozyumun “Ceza İnfaz Kurumlarının İş ve İşlemlerine Karşı Etkili Başvuru Hakkı” konulu ilk oturumunun başkanlığını Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Yargıcı Prof. Dr. Saadet Yüksel yaptı. Ankara Batı Adliyesi Sulh Hukuk Hâkimi Muhammed Kerem Çömez (eski infaz hâkimi), Türk-Alman Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Dr. Ömer Emrullah Egeliği ve Anayasa Mahkemesi Raportörü Hüseyin Kaya sunumlarıyla ilk oturuma katkıda bulundu.

“Koruma Tedbirleri Yönünden Etkili Başvuru Hakkı” konulu ikinci oturumu Yargıtay 12. Ceza Dairesi Başkanı Ahmet Er yönetti. Bu oturumda Yargıtay Tetkik Hâkimi Samet Nazlıoğlu, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Hukukçusu Sönmez Öztürk ve Anayasa Mahkemesi Raportörü Doç. Dr. Hüseyin Turan sunum yaptı.

Danıştay Onuncu Daire Başkanı İbrahim Topuz’un yönettiği üçüncü oturumda ise “Geri Gönderme Merkezleriyle Bağlantılı Konularda Etkili Başvuru Hakkı” alt başlığı altında Ankara Bölge İdare Mahkemesi 10. İdari Dava Dairesi Üyesi Cemil Hulusi Parlak, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Dr. Halit Uyanık ve Anayasa Mahkemesi Raportörü Murat İlter Deveci sunum yaptı.

Oturumların soru-cevap etkinliği ile de desteklendiği sempozyumun kapanış konuşmasını Anayasa Mahkemesi Başkanvekili Hasan Tahsin Gökcan yaptı.

Başkan Özkaya'nın konuşma metnine ulaşmak için tıklayınız.

Başkan Özkaya'nın konuşmasını izlemek için tıklayınız.

Bireysel Başvurunun 12. Yıldönümü Sempozyumu programının kaydını Anayasa Mahkemesi YouTube sayfasından izlemek için tıklayınız.