Paylaş | 23 Eylül 2024

Asya Anayasa Mahkemeleri ve Muadili Kurumlar Birliğinin (AAMB) 6. Kongresi 17-21 Eylül 2024 tarihleri arasında Tayland Krallığı Anayasa Mahkemesinin ev sahipliğinde başkent Bangkok’ta düzenlendi. Kongreye Türk Anayasa Mahkemesini temsilen Anayasa Mahkemesi Başkanı Kadir Özkaya, Anayasa Mahkemesi Üyesi İrfan Fidan, Genel Sekreter Murat Azaklı ve Genel Sekreter Yardımcısı Mücahit Aydın katıldı.

Kongre, Üyeler Kurulu Toplantısı ile başladı. Toplantıda, AAMB ile bazı uluslararası kuruluş ve konferanslar arasındaki iş birliğiyle AAMB ile İbero-Amerikan Anayasa Yargısı Konferansı arasında mutabakat zaptı imzalanması ve mali konular görüşüldü. Anayasa Mahkemesi Başkanı Kadir Özkaya, söz konusu kuruluş ve konferanslarla iş birliğinin oldukça önemli olduğunu belirttikten sonra bu kapsamda Türk Anayasa Mahkemesinin üyesi olduğu Avrupa Anayasa Yargısı Konferansının Moldova’da gerçekleştirilen kongresine katıldığını ve Türk Anayasa Mahkemesinin de desteklediği Arnavutluk Anayasa Mahkemesinin Konferansın dönem başkanlığına seçildiğini ifade etti. Başkan Özkaya, Türk Anayasa Mahkemesinin gözlemci olduğu Afrika Anayasa Yargısı Konferansının Zimbabve’de düzenlenecek olan 7. Kongresi’ne de katılacağını belirtti.

Toplantının ikinci oturumunda Tayland Krallığı Anayasa Mahkemesinin AAMB dönem başkanlığına ilişkin faaliyet raporu ve Daimî Sekretaryalar tarafından hazırlanan raporlar ele alındı. Bu bağlamda AAMB’nin Eğitim ve İnsan Kaynakları Geliştirme Merkezi Daimî Sekretaryalığını yürüten Türk Anayasa Mahkemesi adına Genel Sekreter Murat Azaklı, her yıl Yaz Okulu programları düzenlendiğini, bu yıl on ikincisi yapılacak olan Yaz Okulu programının konusunun “Yüksek Yargı Uygulamasında Bilgi Teknolojilerinin Kullanımı ve Yapay Zekâ” olduğunu belirtti ve Türk Anayasa Mahkemesinin AAMB çerçevesinde düzenlediği faaliyetlere ilişkin rapor sundu. Aynı gün öğleden sonra AAMB’nin 6. Kongresine katılan temsilciler Tayland Krallığı Kral Naibi tarafından kabul edildi.

Toplantının ikinci gününde üç oturum şeklinde sempozyum gerçekleştirildi. Başkan Özkaya ilk oturumda, “Sürdürülebilir Toplum Bağlamında Anayasa Yargısının Güçlendirilmesinde Anayasa Mahkemeleri ve Muadili Kurumların Rolü” başlıklı sunum yaptı.

Sempozyum sonunda yapılan Üyeler Kurulu Toplantısı’nda AAMB 6. Kongresi’nin sonucu olan nihai doküman “Bangkok Deklarasyonu” ile AAMB’nin bir sonraki dönem başkanlığı konuları görüşüldü.

Kongreye katılan üyelerin oybirliğiyle 2025-2027 yılları için Özbekistan Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesinin, 2027-2029 yılları için Filipinler Yüksek Mahkemesinin dönem başkanlıkları kabul edildi.

Deklarasyon’un kabul edilmesine yönelik görüşmelerde söz alan Başkan Özkaya; AAMB üyesi Filistin’de yaşananların görmezden gelinemeyeceğine, en önemli hak olan yaşam hakkının ve diğer temel hakların ihlal edildiğine, kadınlar ve çocuklar başta olmak üzere masum insanların öldürüldüğüne, katliam aşamasına gelen bu ihlallerin derhâl sonlanması gerektiğine işaret etti. Başkan Özkaya, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 10 Haziran 2024 tarihli toplantısında kabul edilen 2735 sayılı Karar uyarınca acil ateşkes yapılması gerekliliğini vurguladı ve Gazze’ye insani yardımların engelsiz şekilde ulaştırılmasının sağlanması, uluslararası camia tarafından alınan kararlar doğrultusunda iki devletli çözüm anlayışının benimsenmesi gerektiğini ifade etti.

Görüşmeler sonunda “Bangkok Deklarasyonu” 19 Eylül 2024 tarihinde ilan edildi. Deklarasyon’da Filistin’de devam eden ağır insan hakları ihlallerine vurgu yapılarak, Türk Anayasa Mahkemesinin de desteğiyle, dünyada adalet, barış ve güvenliğin sağlanması, başta yaşam hakkı olmak üzere bireylerin hak ve özgürlüklerinin önündeki engellerin kaldırılması için birlik ve dayanışma içinde hareket edileceği ifade edildi.

Deklarasyon’da ayrıca sürdürülebilir toplum için hukukun ve anayasa yargısının önemi vurgulandı. Azerbaycan’ın ev sahipliğinde gerçekleşecek olan Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi 29. Taraflar Konferansı’nın başarılı olması temennisinde bulunuldu, iklim değişikliğiyle mücadele edilmesi ve bu şekilde küresel sürdürülebilirliğe yönelik katkıların devam etmesi kabul edildi. Anayasanın üstünlüğüne, kuvvetler ayrılığına, temel hakların korunması ve yargı bağımsızlığına değinilerek adil ve eşitlikçi bir dünya oluşturma yönünde çağrı yapıldı.

Anayasa Mahkemesi Heyeti, Tayland temasları kapsamında Bangkok Büyükelçiliğini de ziyaret ederek Büyükelçi Serap Ersoy ile bir araya geldi.

Bangkok Deklarasyonu'nun Türkçe metnine ulaşmak için tıklayınız. 

Bangkok Deklarasyonu'nun İngilizce metnine ulaşmak için tıklayınız.