Anayasa Mahkemesi Genel Sekreterliği ve Avrupa Konseyi tarafından ortaklaşa yürütülen Anayasa Mahkemesinin Temel Haklar Alanındaki Kararlarının Etkili Şekilde Uygulanmasının Desteklenmesi Projesi kapsamında “Adli Yargıda Bireysel Başvuru İhlal Kararları ve İhlalin Sonuçlarının Ortadan Kaldırılması” Bölge Toplantısı 1 Kasım 2022 tarihinde Trabzon’da düzenlendi.

Açış konuşmalarını Bölge Adliye Mahkemesi Başkanı Hasan Küçükosman, Trabzon Cumhuriyet Başsavcısı Ahmet Çelikkol, Avrupa Konseyi Ankara Program Ofisi Başkanvekili Pınar Başpınar ve Anayasa Mahkemesi Başkanı Zühtü Arslan’ın yaptığı toplantıya Trabzon Valisi, Trabzon Büyükşehir Belediye Başkanı, Anayasa Mahkemesi Başkanvekilleri, Üyeleri, raportörleri, Yargıtay Ceza ve Hukuk Genel Kurullarının başkanları, Bölge Adliye Mahkemesinin başkan ve üyeleri katıldı.

Başkan Zühtü Arslan konuşmasında toplantının hedefinin yargısal diyalog yoluyla bilhassa bireysel başvurunun çok daha etkili bir şekilde uygulanabilmesini sağlamak olduğunu ifade etti. Hukuk devletinin vazgeçilmez özelliklerinden birinin uyuşmazlıkların bağımsız ve tarafsız mahkemeler tarafından karara bağlanması ve bu kararların da herkesi bağlaması olduğuna dikkati çeken Başkan Arslan “Yargı kararlarının uygulanmadığı devlet, hukuk devleti değildir.” dedi.

Başkan Arslan, hukuk güvenliğinin ve hukukun üstünlüğünün tam manasıyla sağlanabilmesi için sadece hukuka aykırılığın yargı kararıyla tespit edilmesinin yetmeceğini belirttiği konuşmasında yargının tespit ettiği hukuka aykırılığın tüm sonuçlarıyla birlikte ortadan kaldırılmasının da gerekliliğine vurgu yaptı. Anayasa Mahkemesinin hukuk devletinin bir retorikten ibaret olmadığını birçok kararında ifade ettiğini dile getiren Başkan Arslan, ihlal kararlarının icra edilmemesinin hukukun üstünlüğü ilkesinin ve bu ilkenin temel alındığı anayasal düzenin ağır bir biçimde ihlali anlamına geldiğini söyledi.

Başkan Arslan konuşmasında bireysel başvurunun başarısının verilen ihlal kararlarının etkili bir şekilde uygulanmasına bağlı olduğunun da altını çizerek Anayasa Mahkemesinin temel haklara ilişkin verdiği kararların subjektif ve objektif etkileri konularına dikkati çekti ve sözlerine şöyle devam etti:

“İhlalin kaynağına göre idareye, yargıya ve yasama organına önemli görevler düşmektedir. İdarenin ve mahkemelerin ihlal kararlarındaki değerlendirmeleri dikkate alarak, yeni başvuruların yapılmasını beklemeden, ihlale yol açmayacak şekilde karar vermeleri beklenir. İhlalin kanundan kaynaklandığı veya norm denetiminde temel hakları ihlal ettiği için bir kanun hükmünün iptal edildiği durumlarda da yasama organının hızla harekete geçmesi gerekmektedir. İhlali ve Anayasa’ya aykırılığı giderecek yönde hızla yapılan bir yasal düzenleme yeni ihlallerin ortaya çıkmasını önleyecektir.”

Türk hukuk tarihinin en büyük kazanımlarından biri olan bireysel başvurunun etkili ve başarılı bir şekilde yoluna devam edebilmesinin sadece Anayasa Mahkemesine bağlı olmadığını vurgulayan Başkan Arslan,  bu konuda yasama, yürütme ve yargı organlarının Anayasa’nın başlangıç kısmında ifadesini bulan “medenî bir işbölümü ve işbirliği” içinde gayret göstermesinin hayati derecede önem taşıdığını ifade etti ve “Esasen bu işbirliği bireysel başvuru kurumunu gelecek nesillere taşıma yönündeki ortak sorumluluğumuzun da bir gereğidir.” dedi.

Başkan Arslan konuşmasının sonunda tüm katılımcılara teşekkür ederek toplantının başarılı ve verimli geçmesini diledi.

Toplantıda Bireysel Başvuru İhlal Kararlarının Objektif Etkisi, Bireysel Başvuru İhlal Kararlarının Subjektif Etkisi ve Bireysel Başvurularda Sık Karşılaşılan İhlal Alanları konulu üç oturum gerçekleştirildi. Oturumlarda Anayasa mahkemesi raportöleri, Yargıtay temsilcileri ilgili konularda sunumlar yaptı.

Gün boyu süren oturumların ardından toplantının kapanış konuşmasını Anayasa Mahkemesi Genel Sekreteri Murat Şen yaptı.

Başkan Arslan’ın konuşma metnine ulaşmak için tıklayınız.

Başkan Arslan'ın “Adli Yargıda Bireysel Başvuru İhlal Kararları ve İhlalin Sonuçlarının Ortadan Kaldırılması” konulu bölge toplantısında yaptığı konuşmayı izlemek için tıklayınız.