4.5.2018

BB 12/18

Kanalizasyonun Arıtılmadan Akarsuya Bağlanması Nedeniyle Özel Hayata Ve Aile Hayatına Saygı Hakkının İhlal Edildiğine İlişkin Kararın Basın Duyurusu

Anayasa Mahkemesi Genel Kurulu 1/2/2018 tarihinde, Binali Özkaradeniz ve diğerleri (B. No: 2014/4686) başvurusunda Anayasa’nın 20. maddesinde güvence altına alınan özel hayata ve aile hayatına saygı hakkının ihlal edildiğine karar vermiştir.

Olaylar

Başvurucular, Kars'ın Susuz ilçesinin, yakınında akarsu bulunan bir köyünde ikamet etmektedir.

Kars Valiliği, İlçe Belediyesinin kanalizasyon sisteminde denetleme yapmış ve arıtım yapılmaksızın kanalizasyonun akarsuya bağlandığını tespit etmiştir.

Bunun üzerine İlçe Belediyesi ilgili mevzuatı dikkate alarak su arıtma tesisine ilişkin "iş termin planı" hazırlayıp Valiliğe sunmuştur. Ancak bir süre sonra Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünce düzenlenen "Çevre Durum Raporu"nda atık su arıtma tesisinin yapılmadığı belirtilmiştir.

Başvurucular, bu durumdan zarar gördükleri iddiasıyla Belediye aleyhine birden fazla tam yargı davası açmışlar ancak idare mahkemesi, davaların reddine karar vermiştir. Başvurucuların temyiz talepleri ise Danıştay tarafından reddedilmiştir.

 İddialar

Başvurucular, köylerinin yakınında bulunan akarsuya Belediye tarafından -arıtım yapılmaksızın- kanalizasyonun bağlanması nedeniyle anayasal haklarının ihlal edildiğini ileri sürmüşlerdir.

 Mahkemenin Değerlendirmesi

Anayasa Mahkemesi bu iddialar kapsamında özetle aşağıdaki değerlendirmeleri yapmıştır:

Anayasa'nın 20. maddesinde güvence altına alınan özel hayata ve aile hayatına saygı hakkı çerçevesinde, sağlığı olumsuz etkileyecek şekilde kanalizasyonun arıtılmadan akarsuya bağlanmaması hususunda kamu makamlarının yükümlülüğü bulunmaktadır. Bu kapsamda hangi tedbirlerin alınacağı hususu kamu makamlarının takdirinde olmakla birlikte hakkın ihlaline yol açılmaması için söz konusu tedbirlerin süratle, makul ve uygun bir yöntemle uygulanması zorunludur.

Başvurucuların köylerinin yakınında bulunan akarsuya Belediye tarafından -arıtım yapılmaksızın- kanalizasyonun bağlanmasının su kirliliğine yol açtığı ve bunun önlenmesi için bazı tedbirlerin alınması gerektiği Valilik ve derece mahkemelerince tespit edilmiştir. Tespit edilen bu durum başvurucuların özel hayata ve aile hayatına saygı hakkına bir müdahale teşkil etmektedir.

İlçe Belediyesi ilgili mevzuatı dikkate alarak su arıtma tesisine ilişkin "iş termin planı" hazırlayıp Valiliğe sunmuştur. İdarece düzenlenen "Çevre Durum Raporu"na göre aradan geçen süreye rağmen tesisin faaliyete geçirilmediği anlaşılmaktadır.

Derece mahkemelerinin davanın reddine ilişkin karar gerekçeleri -esas itibarıyla- bir arıtma tesisinin inşası yönünde girişimlerde bulunulduğu olgusuna dayanmaktadır. Tam yargı davası süreci devam ederken iş termin planında öngörülen süre dolmasına rağmen çevresel rahatsızlığın giderilmediği dikkate alındığında salt arıtma tesisinin ileride yapılacak olması, anayasal hakları ihlal edilen başvurucuların meydana gelmiş ve devam eden manevi zararlarının giderilmesi bakımından yeterli görülemez. Buna göre derece mahkemelerinin kararlarının ilgili ve yeterli olduğu kabul edilemez.

Açıklanan gerekçelerle Anayasa’nın 20. maddesinde güvence altına alınan özel hayata ve aile hayatına saygı hakkının ihlal edildiğine karar verilmiştir.

Bu basın duyurusu Genel Sekreterlik tarafından kamuoyunu bilgilendirme amacıyla hazırlanmış olup bağlayıcı değildir.